Tarihi akademik yönüyle inceleyenlerin yanında bir de mefkûreci münevverlerimizin umûmî tefekkür çerçeveleri içinde tarihi, mevzu bahis edişleri vardır. Bunlar, değişik yönleriyle millet hayatını ele aldıkları çalışmalarında yer alan tefekkür iklimlerinde, tarihi başlıca istinat ve temellendirme kaynaklarından birisi haline getirirler. Bu manada Nurettin Topçu, Erol Güngör ve Nevzat Kösoğlu modern zamanlardaki Türk düşünce hayatının temel rükünlerinden sayılırlar. Onlar muhtelif konulardaki çalışmaları ile millet hayatının aydınlanmasında büyük pay sahibidirler. Üçünün de ortak özellikleri filozof meşrep olmaları, taklidi aşarak tahkik düzeyinde kendi orijinal fikir üretimlerini yapmış olmalarıdır. Diğer bir özellikleri ise, bağlı gösterildikleri düşünce mahallesinin münzevi ve biraz da eleştirilen mensupları olmalarıdır. Onların tarih tefekkürlerinde kronolojik süreç tematik dönemler içinde anlaşılmaya çalışılmış ve "Uzun vadeli sürekliliklerimiz nelerdir?" soruları bu mütefekkirlerimizin satırlarında cevaplar bulmuştur. Bu şahsiyetler, çalışmalarıyla bilgilerimizi düzenleme ve yorumlamanın bazı yollarını göstermiş olmaları hasebiyle incelenmeye değerdirler. Bu mülahazayla, bu üç düşünürün fikir hayatımıza yaptıkları yadsınamayacak katkılar bağlamında, üst bir kavrayışla tarihi anlama ve düşünme pratiğimizi mayalayan yaklaşımları bu çalışmanın teşvik edici esasını oluşturmuştur.